HALKLA İLİŞKİLER VE SOSYAL MEDYA

Halka ilişkiler uygulama alanlarındaki kitle iletişim araçlarının boyutları gün geçtikçe artmaktadır. Tüm kitle iletişim araçları halkla ilişkiler çalışmalarının kapsamına araç ve yöntemi haline gelmektedir.Günümüzde bu alana sosyal ağlar da girmektedir.İletişim stratejisi olan halkla ilişkilerde kaynak hedef kitle ve mesajın iletildiği ortam vardır.Bu ortam değişmiş ve sosyal medyayı da içine almıştır.

Türkiye de internetin gelişmesi iş ortamlarında kullanılması ile birlikte internet üzerinden düşük maliyetle az çaba ile ile reklam yapılabileceği anlaşılmıştır bu da internet ve sosyal medya kullanımını artırmıştır.İnternet pazarlama iletişimi aracı olarak kullanılmaya başlanmış firmalar iletişim pazarlama amaçlı mesajlarını bu yeni mecra iletip geri bildirimi de aynı yolla almaktadır. Sadece internet değil facebook bloglar kişisel ağlar vb. ortamlarda reklam yaygınlaşmıştır. Bu durum reklamların tüketici odaklı olmasını sağlamıştır. Geleneksel medya da olduğu gibi ürünü tanıtmak satışı artırmak amaçlanmıştır bu da sosyal medyanın artık pazarlama hedefleri arasına girdiğini gösterir. İşletmeler artık sosyal medya üzerinden kampanyalar tanıtım çalışmaları yapmaktadır.

Web 1.0 döneminde ilkel bir yöntemle kullanıcılar pasif alıcılar konumundaydı ve sadece verilen bilgileri alıyorlardı. İnteraktif kullanıcı web 1.0 de yoktu yani etkileşim söz konusu değildi.Zamanla internetin web 1.0 teknolojisi yetersiz kaldı ve internetin sadece bilgi almak çeşitli içerikler indirmekten fazlası olduğu anlaşıldı.2004 te O’Reilly Media tarafından kullanıma sunuldu.

Web 2.0 kavramı ,ikinci nesil internet tabanlı web servislerinden toplumsal ağ sitelerini(sosyal networkler), web tabanlı özgür ansiklopedileri, forumları, podcastleri ve diğer çevrimiçi birliktelik ve paylaşıma olanak sağlayan ortamları ifade etmektedir.
Kullanıcılar açısından bakıldığında web 2.0 ile pasif durumdan aktif duruma geçen kullanıcı tüketmenin yanında üreten konumuna geçmiştir.Bunu da sosyal medya araçları olan ; Facebook, Twitter, Google , Wikipedia vb araçlarla ile yapmaktadır.

HALKLA İLİŞKİLERDE KULLANILAN YÖNTEM VE ARAÇLAR

Halkla ilişkiler uygulamalarında kullanılan araç ve yöntemler çok fazla olup bu araçları basılı, sözlü, görsel-işitsel ve diğer olmak üzere dört başlık altında toplamak mümkündür. Halkla ilişkiler mesajlarının iletilmesi için kullanılacak araçların seçiminde, hedef kitlenin büyüklüğü kadar; kültürü, geliri, yaşı, eğitim düzeyi, yaşadığı bölge, cinsiyeti gibi özellikleri de dikkate alınır.

Basılı İletişim Araçları

Yazılı ya da basılı araçlar halkla ilişkiler açısından vazgeçilmez bir nitelik taşır. Halkla ilişkilerde kullanılan yazılı araçlar arasında; gazeteler, dergiler, broşürler, el kitapları, bültenler, yıllık raporlar, faaliyet raporları, mektuplar, afişler, pankartlar ve el ilanları sayılabilir.

Sözlü İletişim Araçları

Bir işletmede kullanılan yazılı iletişim araçlarının dışında halkla ilişkiler uzmanlarının etkili biçimde yararlanabileceği sözlü iletişim araçları da vardır. Bunlar, yüz yüze görüşme, telefonla görüşme, toplantılar, konferans ve seminerler şeklinde özetlenebilir.

Görsel-İşitsel İletişim Araçları 

Görsel ve işitsel araçlar, halkla ilişkiler alanında kullanılan ve modern buluşlara dayanan ses ve resim prodüksiyonlarını içerir. Bu araçlar, işitsel iletişim tekniğine (radyo), sadece görsel (sessiz film, slayt), işitmeli ve konuşmalı (teyp), sesli ve resimli (sesli film, televizyon, CD, video) olabilir. Ayrıca plan, kroki maket, fotoğraf, model, şema ve grafikler de birer görsel işitsel araç sayılabilir.

Halkla İlişkilerde Kullanılan İletişim Teknolojileri 

Yeni iletişim teknolojileri ve bu teknolojilerin iletişim modelleri üzerinde gerçekleştirdiği dönüşüm, iletişim alanından beslenen halkla ilişkiler disiplinine de yeni olanaklar sunar. Bu bağlamda halkla ilişkiler uygulamalarının vazgeçilmezi haline gelen iletişim teknolojilerinden en önemlileri şöyle sıralanabilir: E-posta, haber grupları, telekonferanslar gibi sayısız iletişim kanalı sunan bilgisayar, internet, web siteleri ve kurum içi iletişimde büyük önem taşıyan intranet.

Diğer Araçlar

Halkla ilişkiler mesleğinin kullandığı diğer araç ve yöntemlerden bazılarını şöyle sıralayabiliriz: Yarışmalar, festivaller, törenler, fuarlar ve sergiler, sponsorluk etkinlikleri. Ayrıca kuruluşların organize ettiği konserler, törenler, geziler, kokteyl, yemek, eğlence, özel gün, kongre, panel, çizgi film ve kapalı devre televizyon yayınları gibi çeşitli araçlardan da yararlanılabilir.

Bu iletişim araçlarından hangisinin ne zaman kullanılacağı ise, halkla ilişkiler uzmanının bilgi, beceri ve deneyimine bağlıdır. Doğru seçim, etkinliği artırır ve halkla ilişkiler kampanyasını olumlu yönde destekler. 

GRUNIG VE HUNT’IN HALKLA İLİŞKİLER MODELLERİ

Grunig ve Hunt’ın halkla ilişkiler modelleri şirketlerin/kurumların halkla ilişkiler modellerini ortaya koymak ve zaman içindeki gelişimini gözlemlemek adına önemlidir. Bu modeller tarihsel gelişim sürecine ve uygulanan iletişim tarzına göre ayrılmıştır.

• Basın Ajansı Modeli
• Kamuoyu Bilgilendirme Modeli
• İki Yönlü Asimetrik Model
• İki Yönlü Simetrik Model.

    1. BASIN AJANSI/TANITIM MODELİ

Bu modelde amaç basının ilgisini çekerek bir konunun tanıtımının yapılmasıdır. Bu tarz çalışmalarda dikkati çekmek adına abartma sanatı kullanılır (abartılmış gösteriler, abartılmış duygusallık…).

Günümüzde magazin basınında yer alan haberler bu modele örnek olarak verilebilir.

NE ŞEKİLDE OLURSA OLSUN BASINDA YER ALMAK BU YAKLAŞIMIN ANA HEDEFİDİR.

Basın ajansı modeli yukarıda sıralanan modeller arasında en basit yaklaşıma sahip olan modeldir. Göndericiden alıcıya doğru tek yönlü bir iletişim söz konusudur. Amaç en kısa zamanda bir satın alma veya seçim davranışı şeklinde olumlu bir tepki elde etmektir.

“Tanıtımın iyisi, kötüsü olmaz” anlayışı bu modelde hâkimdir.

Bu modele dayanan etkinliklerde halkın ilgisini çekecek doğruluk payı az olan ya da olmayan olaylar yaratılmıştır. Basın ajansı/tanıtım modelini propaganda olarak nitelemek doğru bir yaklaşım olabilir. Hem kaynak açık değildir hem de hedef kitlenin görüşü, hedef kitleden alınan “feedback” önemli değildir. Uygulanan iletişim tek taraflı ve yanlı bir iletişimdir.

2. KAMUYU BİLGİLENDİRME MODELİ

Kamuyu bilgilendirme modelinin en temel işlevi bir kişi ya da kuruluşun kendisi ve faaliyetleri hakkında hedef kitlesine bilgi vermesidir.

Kamuyu bilgilendirme modeli 1929 buhranına kadar yoğun olarak kullanılan bir modeldir. Bu modelin amacı ikna edici bir niyet olmaksızın bilginin yayılmasıdır. İknaya ihtiyaç yoktur çünkü ürün/hizmet rekabetin olmadığı ortamda zaten rahat bir şekilde satılmaktadır. Ivy Lee bu modelin öncü ismidir.

Bu modelde halkla ilişkiler görevlisi bir gazeteci gibi çalışır. Görevi daha çok basın bülteni hazırlamak, bilgilendirici toplantı ve konferans düzenlemektir. Teoride basından bilgi saklamak gibi bir kaygının olmadığı kabul edilmektedir. İkinci modelin ilk modelden farkı “doğru ve eksiksiz bilgi sunma” hedefidir. Sunulan bilgilerin hedef kitlede var olan şüpheleri ortadan kaldıracağı düşünülmektedir.

Kamuyu bilgilendirme modelindeki iletişim yönü kaynaktan alıcıyadır ve tek yönlüdür.

Bu modele örnek olarak hükümet basın sözcüsünün basına belirli aralıklarla yaptığı açıklamaları ya da şirketlerin dönemsel olarak kamuyla paylaştığı gelir/gider ve karlılık açıklamalarını verebiliriz.

Kamuyu bilgilendirme modeliyle birlikte halkla ilişkiler alanında:

·         Özel şirketler kamu yararını dikkate almaya başladılar

·         Medya ve çevre ile iletişim süreklilik kazandı

3. İKİ YÖNLÜ ASİMETRİK MODEL

Üçüncü model olan iki yönlü asimetrik model özellikle 1920’lerden 1960’lara kadar etkilidir ve günümüzde de yoğun olarak kullanılmaktadır. Temel olarak karşılıklı bir iletişim söz konusudur fakat iletişimin akışı ve yoğunluğu kaynağın yani kuruluşun lehine olacak şekilde dengesizdir. Edward Bernays iki yönlü asimetrik modelin öne çıkan ismidir.

Geribildirim, araştırma sonuçları, sosyolojik teoriler, kampanyaların ileteceği mesajları daha anlaşılır ve şeffaf hale getirmek için kullanılır.İki yönlü asimetrik modelin amacı şu cümleyle özetlenebilir:

“Tarafsız tutumları olumluya dönüştürmek, olumsuz tutumları ortadan kaldırmak.”

Bu amaca ulaşmak için bilimsel araştırmalara başvurulmuştur. İki yönlü asimetrik modelin bilimsel ve pozitif yaklaşımı yanında negatif tarafları da vardır:

Seçkinlik: Kurumun her şeyin en iyisini bildiğini varsayması hedef kitleyle olan iletişiminde dengesizlik yaratmaktadır.

Tutuculuk: Kurum içinde değişikliğe direnen kadrolar dolayısıyla feedback ile gelen bilgiler kurumda değişim yaratma konusunda her zaman başarılı olamamaktadırlar.

Merkezi Otorite: Organizasyonların hiyerarşisi üst düzey yöneticileri kesin söz sahibi yapmaktadır. Alttan gelen yapıcı eleştiriler ve değişim istekleri çoğu zaman sonuçsuz kalmaktadır. 

iki yönlü asimetrik modelde feedback, hedef kitleyi daha başarılı bir biçimde etkilemek için kullanılır. Temel amaç hedef kitlenin kurumun lehine ikna edilmesidir. Kuruluş kendini değiştirmek yerine hedef kitlenin davranışında değişiklik yaratmayı amaçlamaktadır. İki yönlü asimetrik model, feedback kavramını dikkate alan ilk modeldir.

4. İKİ YÖNLÜ SİMETRİK MODEL

İki yönlü simetrik model, halkla ilişkilerdeki son aşamayı temsil etmektedir. Bu modelin öncü ismi de bir önceki modelde olduğu gibi Edward Bernays’dir.

Bu modeli tanımlayan ana kavram anlayıştır. Hem kurum hem hedef kitlelerin uyumlu olabilmeleri için gerekli yaklaşımı tarif eder. İki yönlü simetrik model kapsamında kurumun hedef kitleyi anlaması için araştırmalar yapılır. İki yönlü asimetrik model ile başlayan bilimsel yaklaşım bu modelle devam etmiştir.

Halkla ilişkiler çalışması olarak etkinlik yapmanın öne çıktığı bu modelde araştırma ve feedback, etkinliklerden daha verimli sonuçlar getirir.Sosyal sorumluluk projeleri İki yönlü simetrik modelin en yoğun kullanıldığı alandır. 1960’larda toplumsal alanda yaşanan hareketlilik bu modelin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Kurumlar kendilerini kamuya uyumlu hale getirmeye çalışırken İki yönlü simetrik model şekillenmiştir.

İki yönlü simetrik modelin önerdiği dengeli iletişim, anlayış ve uyum kavramları her ne kadar mükemmel bir ilişkiyi temsil etse de Grunig, İki yönlü simetrik modelin nadir olarak kullanıldığını çalışmalarında vurgulamıştır.

HALKLA İLİŞKİLERDE PLANLAMA SÜRECİ

Bir halkla ilişkiler çalışması hazırlanırken, birbiri ardınca sıralanan işlerin yapılması gerekir. Bunları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Belirli bir sorunu ya da fırsatı açıkça tanımlayabilmek ve konuyla ilgili hedef kitleleri belirlemek için araştırma yapma ve bilgi toplamak.
• Bir strateji oluşturmak amacıyla planlama ve programlama.
• Stratejiyi uygulamak için eylem ve iletişim.
• Kitlenin tepkisini belirlemek ve varsa sonraki basamakta ne yapılacağını kararlaştırmak için değerlendirme.

İlk olarak,halkla ilişkiler sorunu ya da fırsatı, araştırma ve analizlere dayanarak tanımlanır. Ardından sorunla başa çıkabilme ya da fırsatı ürün ya da kurumun lehine dönüştürebilmek ya da bir başka ifade ile, fırsattan yararlanmak için bir strateji geliştirilir. Stratejinin tasarlanması, ne yapılacağı, hangi sıra ile yapılacağı ile ilgili temel stratejik kararların alındığı planlama ve programlama sürecini gerektirir. Sonraki aşamalar olan iletişim ve etkinlik basamaklarında kullanılacak taktiklere karar verilir. Bu taktiklerin etkili olup olmaması, planlama aşamasındaki başarıya bağlıdır.

Yukarıda da anlatıldığı gibi, halkla ilişkiler çalışması oluşturmada izlenmesi gereken genel başlıkları araştırma ve bilgi toplama, planlama ve programlama, iletişim ve eylem ile değerlendirmeden oluşur.

Bu dört ana başlığın açılımlarıyla meydana gelen halkla ilişkilerde stratejik planlama süreci ise, birbirini izleyen şu aşamalardan oluşur:

1.     Sorun belirleme ve durum analizi 

2.     Hedefler

3.     Hedef kitle

4.     Amaçlar

5.     İletişim stratejileri 

6.     Etkinlik stratejileri

7.     Uygulama planları

8.     Ölçümleme ve değerlendirme

İLETİŞİM FİKİRLERİ YARIŞMASI

HALKLA İLİŞKİLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ

• Halkla ilişkiler iki yönlü bir iletişime dayanır. Bu iletişim ilişki kuran kuruluş ile ilişki kurulan halk arasında gerçekleşir, iki yönlü bu iletişim sonucunda karşılıklı yararlanma söz konusudur.

• Halkla ilişkilerin iki temel işlevi bulunmaktadır. Biri kuruluşun çalışmaları hakkında halka bilgi vermesi veya halkın aydınlatılması(tanıtma) işlevi, ikincisi ise halkın tepkilerinin ve isteklerinin öğrenilmesi(tanıma) işlevidir.

• Halkla ilişkilerin genel amacı halk ile kuruluş ilişkisini iyileştirmek, kuruluş için güven ve destek sağlamaktır. Halkın kuruluşu desteklemesi onun kendisi için yararlı ve olumlu işler yaptığına inanmasına bağlıdır. Bu da, kuruluşun olumlu işler yapması ve yaptıklarını halka anlatmasıyla sağlanır.

• Halkla ilişkiler çağdaş yöneticilik anlayışının temel öğesi olup yönetimin önemli bir etkinliğidir. 

HALKLA İLİŞKİLER (PR) NEDİR?

Halkla İlişkiler özetle: Kamuya ya da özel sektöre ait kuruluşların olumlu bir imaja sahip olmaları için gerekli tanıtım politikasının saptanması, kuruluşların bu doğrultuda yönlendirilmesi, insan grupları ve kuruluşlar arasında bilgi akışının sağlanması ve bu bilgi akımının gerekli etkinliği kazanarak amaçlanan sonuca ulaşması için yapılan planlı faaliyetlerdir.

Cumhuriyet Bayramımız Kutlu Olsun!

Ülke olarak geçirdiğimiz bu zor günlerde, Atatürk'ün bize miras bıraktığı Cumhuriyet Bayramı umarım tüm milletimizi bir araya getirerek birleştirici rol oynar. Bize bu zor günlerin üstesinden gelmeyi, barışı, sevgiyi ve dostluğu öğreterek daha ileri taşıması umuduyla. Tüm milletimizin Cumhuriyet Bayramı Kutlu Olsun...